سیاست‌نامه، کتابی ارزشمند است که آن را «خواجه نظام الملک توسی» به زبان فارسی روان، نوشته ‌است. کتابی تاریخی، سیاسی، فرهنگی، که دربرگیرنده‌ی نکته‌هایی بسیار آموزنده‌ای است. این کتاب آگاهی‌های بسیاری از روزگار زندگی نویسنده و دربار سلجوقیان به‌دست می‌دهد. نظام‌الملک در سال ٣٩٦ خورشیدی دیده به‌جهان گشود و در سال ٤٧١ خورشیدی، به‌دست پیروان «حسن‌صبا» کشته شد. در تاریخ از او با نام نیرومندترین وزیر سلجوقیان، یاد کرده‌اند. او بنیانگذار، مدرسه‌های بسیاری نامور به «نظامیه» در سراسر قلمرو ایران آن روزگار بوده است.

 سیاست‌نامه را «سیرالملوک» نیز می‌نامند. سیرالملوک‌ها، همان «خدای‌نامه»های روزگار ساسانیان هستند. کتاب‌های بسیاری به نام سیرالملوک‌، به‌دست نویسندگان نوشته‌شده است. در همه‌ی آن‌ها، بارزترین ویژگی، پرداختن به شیوه‌ی فرمان‌روایی شاهان ایرانی و راه‌های به‌کار رفته از سوی آن‌ها، برای اداره‌ی کشور است.

 

 خسروپرویز و باربد
  خردادبه گوید: «خسروپرویز از یکی از نزدیکان خود خشمگین شد و او را به زندان افکند، بنابراین، کسی را توان آن نبود که نزد زندانی شود مگر ”باربد“ موسیقیدان، که هر روز برای او خوراکی و نوشیدنی می‌برد. خسرو را از این کار باربد آگاه ساختند. پس خسرو به باربد گفت: ”چگونه جرات می‌کنی که به تیمار و غمخواری کسی بپردازی که در بازداشت ماست و این اندازه نمی‌دانی که چون ما بر کسی خشم گیریم و به زندان افکنیم، نباید به تیمار او پرداخت؟“

 باربد گفت: ”ای شاه، آن‌چیز که تو برای او برجای گذاشته‌ای، بیشتر از آن است که من درباره‌ی او می‌کنم.“

 خسرو پرسید: ”چه‌چیز را برای او گذاشته‌ام؟“ باربد گفت: ”جان و زندگیش و این ارزشمندتر از چیزی است که من برای او می‌فرستم.“ خسرو گفت: ”زه، نیکو گفتی برو که او را به تو بخشیدم.“»